«Ψηφιακός Δήμος». Η μεγάλη πρόκληση

Σε όλη την Ευρώπη, οι δήμοι αλλάζουν τον αναπτυξιακό τους προσανατολισμό και κατακτούν ένα νέο ρόλο. Ένα ρόλο που αποδίδει στην τοπική κοινωνία μια ισχυρή Ψηφιακή Διάσταση. Αυτή η Ψηφιακή Διάσταση, αυτός ο νέος ρόλος είναι μια σύγχρονη διοικητική πρόκληση για τους Δήμους της χώρας. Η Ψηφιακή Στρατηγική 2006-2013 προσφέρει ειδικά στην Περιφέρεια και τους Δήμους όλης της χώρας και πολλές νέες ευκαιρίες. Στο πλαίσιο αυτό η Ειδική Γραμματεία Ψηφιακού Σχεδιασμού έχει ήδη προβεί στην υλοποίηση δράσεων οι οποίες συντελούν στην κατάκτηση της νέας Ψηφιακής Διάστασης που είναι και το επιθυμητό για τους δήμους της χώρας. Ενδεικτικά δράσεις που υλοποιούνται ήδη είναι η δημιουργία μητροπολιτικών δικτύων οπτικών ινών, ασύρματων δικτύων ευρυζωνικής πρόσβασης, «έξυπνων» ευρυζωνικών οικισμών κ.λ.π.

Η μετάβαση προς το ψηφιακό μέλλον αποτελεί μονόδρομο για την Αυτοδιοίκηση η οποία οφείλει να δείξει το δρόμο της προόδου της καινοτομίας και της αμεσότερης εξυπηρέτησης των πολιτών σε ρεαλιστική βάση.

Για το λόγο αυτό η ΚΕΔΚΕ (Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Ελλάδας) με τη συνεργασία και την υποστήριξη του ΙΤΑ (Ινστιτούτου Τοπικής Αυτοδιοίκησης), ξεκίνησε σε όλους τους ΟΤΑ της χώρας, την υλοποίηση του Προγράμματος «Κατάρτιση Αιρετών Εκπροσώπων Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης στις Νέες Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών» με την επωνυμία «Ψηφιακός Δήμος». Στόχος της παρέμβασης είναι να ενεργοποιηθεί η κάθε τοπική κοινωνία ώστε οι Δήμαρχοι και οι αιρετοί εκπρόσωποι να έρθουν πιο κοντά στις νέες τεχνολογίες.

Αντικείμενο του Προγράμματος είναι η ενημέρωση, κατανόηση, ευαισθητοποίηση - και όχι η απόκτηση εξειδικευμένων δεξιοτήτων - των αιρετών τόσο για τις δυνατότητες και την προοπτική που προσφέρει η εισαγωγή κι η αξιοποίηση της ΤΠΕ (Τεχνολογίας Πληροφορικής και Επικοινωνιών), όσο και για τις σημαντικές επιλογές/ αλλαγές που προϋποθέτει και συνεπιφέρει η εφαρμογή τους στο Δήμο. Η κατάρτιση των αιρετών περιλαμβάνει δύο συμπληρωματικές κατευθύνσεις: α) την εξοικείωση των αιρετών στη χρήση υπολογιστή και ευρυζωνικού Διαδικτύου και β) την καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριακών συστημάτων και ψηφιακών υπηρεσιών που υλοποιούνται στους δήμους, στο πλαίσιο της Ψηφιακής Στρατηγικής.

Ο Ψηφιακός Δήμος συνιστά μία ολοκληρωμένη προσέγγιση η οποία με απλό και προσιτό τρόπο συμβάλλει στην αντιμετώπιση του ζητήματος του ψηφιακού χάσματος και του ψηφιακού αναλφαβητισμού στο χώρο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και υποστηρίζει τις απαραίτητες αλλαγές που πρέπει να γίνουν με στόχο την ποιοτικότερη αναδιοργάνωση των δομών και των υπηρεσιών των Δήμων και Κοινοτήτων της χώρας μας.

Η εφαρμογή της ΤΠΕ στους Δήμους εξυπηρετεί πολλούς σκοπούς οι βασικότεροι από τους οποίους είναι:

1. Διευρύνει τις λειτουργικές και διοικητικές δυνατότητες των Δήμων διασυνδέοντας τα τμήματα του Δήμου εσωτερικά αλλά και το Δήμο προς τα έξω με άλλες Κυβερνητικές Υπηρεσίες (π.χ. Νομαρχίες, Επιμελητήρια, Ασφαλιστικά Ταμεία, Δικαστικές Αρχές, ΟΑΕΔ κ.λ.π.).
2. Καθιστά τη δουλειά των Δήμων πιο αποτελεσματική και αποδοτική επιτυγχάνοντας ολοκλήρωση των υπηρεσιών, οικονομίες κλίμακας, μείωση στα λειτουργικά κόστη, αποσυμφόρηση της ροή εργασίας, αύξηση του διοικητικού ελέγχου, περιορισμό των «νεκρών» χρόνων κ.λ.π.
3. Βελτιώνει την ποιότητα των αποφάσεων αξιοποιώντας τα εργαλεία της Πληροφορικής στην υποστήριξη αποφάσεων ενισχύοντας παράλληλα τη συλλογικότητα.
4. Καθιστά τον Πολίτη/Δημότη το κέντρο γύρω από τον οποίο λειτουργούν οι διοικητικές δομές και παρέχονται οι υπηρεσίες εξυπηρέτησης ανεξαρτήτως τόπου και χρόνου (καθ' όλο το 24ωρο από οποιοδήποτε σημείο με τη χρήση του Διαδικτύου, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και των Διαδικτυακών Πυλών).
5. Καθιστά τον Πολίτη/Δημότη επιθεωρητή της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από τον Δήμο περιορίζοντας τον απομονωτισμό του (π.χ. με τη λειτουργία Helpdesk και κέντρου υποβολής παραπόνων όπως έχει με επιτυχία εγκαταστήσει ο Δήμος Τρικάλων).
6. Διευκολύνει τη συμμετοχή του Πολίτη στα κοινά προάγοντας την ηλεκτρονική δημοκρατία (με την εκτέλεση ηλεκτρονικών ψηφοφοριών/ δημοσκοπήσεων/ σφυγμομετρήσεων, και την εγκαθίδρυση φόρουμ ανταλλαγής απόψεων κ.λ.π.).
7. Συμβάλλει στην ανάδειξη της περιοχής (με τη δημιουργία ηλεκτρονικών τουριστικών οδηγών, ψηφιακών χαρτών, και χρήση της πολιτισμικής τεχνολογίας για την ανάδειξη αξιοθέατων, μνημείων, περιοχών φυσικού κάλλους κ.λ.π.).
8. Συμβάλλει στην επιτήρηση/προστασία περιοχών με τη χρήση γεωγραφικών πληροφοριακών συστημάτων και την αξιοποίηση εικόνας δορυφόρων.
Κατά την άποψή μας για να λειτουργήσουν με επιτυχία όλα τα παραπάνω στο δικό μας Δήμο θα πρέπει πέρα από την τεχνική υποδομή που απαιτεί την εγκατάσταση δικτύου οπτικών ινών ή ενεργών σημείων ασύρματης ευρυζωνικότητας και την επένδυση σε λογισμικό, η Δημοτική Αρχή να αντιμετωπίσει το θέμα με καινοτομία. Οι δήμοι που θα επενδύσουν (το πρόγραμμα ΕΣΠΑ δίνει τέτοιες δυνατότητες!) σε νέες τεχνολογίες δεν θα δουν άμεσα τα αποτελέσματα αλλά σύντομα τα οφέλη θα είναι πολλαπλά. Αυτό που χρειάζεται είναι όραμα και συναίνεση όλων να προχωρήσουμε μπροστά, να εστιαστούμε στον κοινό στόχο και να αξιοποιήσουμε τα άτομα εκείνα που έχουν γνώση και μεράκι στις νέες τεχνολογίες.

Η νέα γενιά που είναι εξοικειωμένη με τις νέες τεχνολογίες μπορεί να αποτελέσει την κινητήριο δύναμη για το σκοπό αυτό γιατί ούτως ή άλλως είναι και εκείνη που θα απαιτήσει από τη Δημοτική αρχή η υποδομή στις ΤΠΕ να αποτελεί σύντομα κοινωνικό αγαθό στον τόπο μας (όπως η ηλεκτροδότηση, η ύδρευση και η αποχέτευση). Οι έρευνες άλλωστε δείχνουν ότι σε 10 περίπου χρόνια από τώρα το 80% των υπηρεσιών που θα εκτελεί ο πολίτης με το κράτος θα γίνονται ηλεκτρονικά μέσω των Δήμων!

Ας αντιληφθούμε όλοι ότι η μορφή των Δήμων του αύριο περνά μέσα από τις επιλογές μας του σήμερα και ας προχωρήσουμε με αποφασιστικότητα στην Νέα Ψηφιακή Εποχή!

Καταλήγοντας και για όσους θα προτρέξουν να αμφισβητήσουν τις δυνατότητες της ράτσας μας, σας παραθέτω όσα από νωρίς είχε πει ο εκλιπών σκαπανέας της πληροφορικής, Καθηγητής του ΜΙΤ Μιχάλης Δερτούζος: «Αν και είναι συνήθως επικίνδυνες οι γενικεύσεις με βάση εθνικά καλούπια, το λογισμικό και οι πετυχημένες χρήσεις της πληροφορικής θέλουν τρέλες, ιδιορρυθμίες και εφευρετικότητα που δεν φυτρώνουν εύκολα στον κήπο της ομοιομορφίας. Τα άυλα προϊόντα της πληροφορικής αντιπροσωπεύουν ένα περίεργο μείγμα επιστήμης και τέχνης. Αντί για σχολαστική ακρίβεια θέλουν γρηγοράδα... και λίγο μπουρδούκλωμα. Ας τελειώσει το πρόγραμμα τώρα και ας έχει και λίγα σφάλματα. Εμείς οι Έλληνες έχουμε κάποια ανάλογη τάση στην αντιμετώπιση προβλημάτων - με ταχύτητα, μπουρδούκλωμα και διόρθωση - που αποτελεί πλεονέκτημα στην πληροφορική. Προσθέστε σ' αυτό την κληρονομιά και την αγάπη που έχουμε στα σχήματα φαντασίας («αν ήταν έτσι... θα γινόταν έτσι...») στις φιλοσοφικές συζητήσεις... Νομίζω ότι έχουμε μια κλίση προς την άυλη πληροφορική που ξεπερνάει την τάση μας προς την υλική βιομηχανία».
Γιώργος Ντούρμας (g.dourmas@aegean.gr)

Ο γράφων είναι λέκτορας (ΠΔ 407/80) στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου στο αντικείμενο «Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης». Διετέλεσε μέλος και ερευνητής του E-Business Forum που μελέτησε το 2006 θέματα σχετικά με τη διείσδυση των νέων τεχνολογιών στην Ελλάδα. Έχει επίσης διατελέσει εισηγητής σεμιναρίων επιμόρφωσης στελεχών του Δημοσίου Τομέα στους νομούς Χίου, Λέσβου, Σάμου, Χανίων και Λασιθίου στα θέματα «Ηλεκτρονικής Κυβέρνησης και Διακυβέρνησης» μέσω του Ινστιτούτου Διαβαλκανικών Σπουδών Δημόσιας Διοίκησης. Σήμερα είναι επιστημονικός υπεύθυνος της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας στο γνωστικό αντικείμενο «Διαχείριση συμβολαίων παροχής υπηρεσιών πληροφορικής υποστήριξης με εξωτερικούς ιδιωτικούς παροχείς υπηρεσιών πληροφορικής» (μέτρο 2.5 της Κοινωνίας της Πληροφορίας).