Eυβοϊκή – χαλκιδική ποντοπορία

{Αυτή η ενότητα, που αποτελεί μέρος του λήμματος ‘‘Χαλκίδα, πρωτοταξιώτισσα στο μύθο της ζωής’’, είναι μια περιδιάβαση στη μακραίωνη ναυτική πορεία των Εύβοιας και κυρίως της Χαλκίδας, καθώς και μια σύντομη αναφορά σε καίρια – για την ιστορία του τόπου – ναυτικά ή άλλα γεγονότα που συνέβησαν στον ευβοϊκό χώρο.}


Βαθύχρονη και καλίπλευστη η ευβοϊκή–χαλκιδική ποντοπορία. Mια ρότα καλή και ακμαία, που για αιώνες και αιώνες κρατούσε ανθηρή και άλκιμη σε όλα τα μήκη και πλάτη των θαλασσών τής Μεσογείου.

Προφανής σκοπός ετούτου του τόσο ελκυστικού – μα και ιδιαίτερα επικίνδυνου εγχειρήματος – ήταν η προώθηση των εμπορικών δραστηριοτήτων, που πολλές φορές συνοδευόταν και από τη δημιουργία εμπορείων (εμπορικών σταθμών), πολισμάτων ή καλοοργανωμένων πόλεων. Συνάμα, καλλιεργούνταν η γνώση, ο πολιτισμός, η συναλληλία των λαών ετούτης της θάλασσας των αίνων και του μυστηρίου.

Λαοί και λαοί πορεύτηκαν στις δροσερές της ράχες. Άλλοι συνεχίζουν να χαίρονται τη ζωφόρο της αύρα, μα άλλοι καταποντίστηκαν προ πολλού στα ερεβώδη βάθη της ή τα άγρια του – αδυσώπητου – χρόνου πελάγη.

Κατά την πρωταυγή του ιστορικού γίγνεσθαι αναφέρεται πως οι ναυτόβιοι Κουρήτες της θαλασσοκράτειρας τότε Μινωικής Κρήτης, είχαν εγκατασταθεί και κυριαρχήσει στον ευβοϊκό χώρο και ειδικότερα στο έδαφος της Καρυστίας. Αυτό συνέβη γύρω στο 1700 π.Χ. και έληξε με τον τρομαχτικό σεισμό και την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης στα 1580 π.Χ., που έπληξε ανεπανόρθωτα τον αιγαϊκό πολιτισμό των Μινωιτών.

Μια άλλη ναυτοκρατούσα δύναμη της αρχαιότητας, οι Φοίνικες του Λιβάνου, είχαν δημιουργήσει εμπορικό σταθμό στις όχθες του Ευρίπου για την εκμετάλλευση του πορφυρούχου κοχυλιού του Ευβοϊκού κόλπου, με τη χρωστική ουσία του οποίου έβαφαν βαθυκόκκινα τα ρούχα των αρχόντων τους. Συγχρόνως, φαίνεται πως καταπιάνονταν και με χαλκουργικές ενασχολήσεις, καθώς και με το εμπόριο του ηφαιστειογενούς πετρώματος οψιανός της Μήλου, που χρησίμευε στην κατασκευή εργαλείων και όπλων. Μάλιστα, αρχαία παράδοση αναφέρει πως «ο Κάδμος πέρασε με Φοίνικες στην Εύβοια το 1450 π. Χ. και έχτισε τη Χαλκίδα». {Επ. Βρανόπουλος, ‘‘Ιστορία της Εύβοιας’’, σελ.22} Ένας άλλος ιστορικός, ο Ν. Φιλιππόπουλος, διατείνεται πως: «Και εις την ναυτιλίαν και εις το εμπόριον οι Έλληνες εμιμήθησαν τους Φοίνικας και υπερέβαλλον αυτούς», ενώ ο αρχαιολόγος Σπύρος Μαρινάτος εκτιμά πως: «Η περίοδος 1100-814 π.Χ. είναι ο χρόνος της κυριαρχίας των Φοινίκων εις τας ελληνικάς θάλασσας».

Για το ζήτημα όμως του ποιος από τους τρεις προαναφερθέντες πρωτόδρασε εμποροναυτιλιακά στον ευβοϊκό χώρο, έχοντάς τον μάλιστα και ως ορμητήριό του για τις ποικίλες δραστηριότητές τους, πραρουσιάζεται με διαφορετικό τρόπο από ορισμένους ιστορικούς, αναλόγως με την προσέγγιση που κάνουν επί του θέματος. Αυτό συμβαίνει καθώς στερούμαστε γραπτών πηγών από εκείνη τη βαθύσκια εποχή, οι οποίες θα φώτιζαν την εικόνα των γεγονότων. Έτσι, στηριζόμενοι στα όποια αρχαιολογικά ευρήματα της εποχής, με τη δική τους, βέβαια, οπτική και μέσα από την αρεστή τους ιστορική μέθοδο οι μελετητές καταλήγουν στα προσωπικά τους συμπεράσματα. Έτσι, βλέπουμε την Ελβετή αρχαιολόγο Ingrid R. Metzger του πανεπιστημίου Freiburg της Ελβετίας στο σύγγραμμά της ‘‘Στα ίχνη του Ελληνισμού στον Αλπικό χώρο’’, να υποστηρίζει εμφαντικά: «Οι αρχαιότερες αποικίες στη Δύση – όπως κι εκείνες στην Ανατολή – ιδρύθηκαν από Ευβοείς και μάλιστα στις τοποθεσίες εκείνες όπου, 1600 χρόνια π.Χ., Κρήτες και Μυκηναίοι είχαν εγκαταστήσει δικούς τους εμπορικούς σταθμούς».
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ